👉 ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఐదుగురు పిల్లలలో ఒకరు ...ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం (మార్చి 22)

 

👉ఏమిటి : ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఐదుగురు పిల్లలలో ఒకరు అధిక నీటి దుర్బలత్వం ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు.

👉 ఎప్పుడు : ఇటివల  

👉 ఎవరు : ఐక్యరాజ్యసమితి చిల్డ్రన్స్ ఫండ్ (యునిసెఫ్)

👉 ఎక్కడ : ప్రపంచవ్యాప్తంగా

👉 ఎందుకు : ఐక్యరాజ్యసమితి చిల్డ్రన్స్ ఫండ్ (యునిసెఫ్) విడుదల చేసిన కొత్త నివేదిక .. ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం (మార్చి 22)

👉 ఐక్యరాజ్యసమితి చిల్డ్రన్స్ ఫండ్ (యునిసెఫ్) విడుదల చేసిన కొత్త నివేదిక ప్రకారం, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఐదుగురు పిల్లలలో ఒకరు అధిక నీటి దుర్బలత్వం ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు.

👉 ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం (మార్చి 22) ముందు ఈ నివేదిక విడుదల చేయబడింది.

నివేదిక గురించి:

👉 కొత్త నివేదిక యునిసెఫ్ యొక్క ‘అందరికీ నీటి భద్రత’ చొరవలో భాగంగా , ఇది భౌతిక నీటి కొరత ప్రమాదాలు తక్కువ నీటి సేవా స్థాయిలతో అతివ్యాప్తి చెందుతున్న ప్రాంతాలను గుర్తిస్తుంది.

👉గుర్తించిన హాట్ స్పాట్‌లకు వనరులు, భాగస్వామ్యాలు, ఆవిష్కరణలు మరియు ప్రపంచ స్పందనలను సమీకరించడం ఈ చొరవ లక్ష్యం.

👉 యునిసెఫ్ 37 హాట్-స్పాట్ దేశాలను గుర్తించింది, ఇక్కడ పిల్లలు సంపూర్ణ సంఖ్యల పరంగా ముఖ్యంగా బాధ కలిగించే పరిస్థితులను ఎదుర్కొన్నారు, ఇక్కడ ప్రపంచ వనరులు, మద్దతు మరియు అత్యవసర చర్యలను సమీకరించాల్సి ఉంది.

👉ఆఫ్ఘనిస్తాన్, బుర్కినా ఫాసో, ఇథియోపియా, హైతీ, కెన్యా, నైజర్, నైజీరియా, పాకిస్తాన్, పాపువా న్యూ గినియా, సుడాన్, టాంజానియా మరియు యెమెన్ ముఖ్యంగా హాని కలిగి ఉన్నాయి.

👉 80 కంటే ఎక్కువ దేశాలలో పిల్లలు అధిక లేదా అధిక నీటి దుర్బలత్వం ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు.

👉 తూర్పు మరియు దక్షిణాఫ్రికాలో అటువంటి ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్న పిల్లలు అత్యధికంగా ఉన్నారు, సగానికి పైగా పిల్లలు - 58% - ప్రతిరోజూ తగినంత నీటిని పొందడంలో ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు.

👉 దాని తరువాత పశ్చిమ మరియు మధ్య ఆఫ్రికా (31%), దక్షిణ ఆసియా (25%), మధ్యప్రాచ్యం (23%) ఉన్నాయి.

👉 దక్షిణ ఆసియాలో 155 మిలియన్లకు పైగా పిల్లలు అధిక లేదా అధిక నీటి దుర్బలత్వం ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసించారు.

భారతదేశంలో నీటి సంక్షోభం:

👉 ప్రపంచ మంచినీటిలో భారతదేశంలో 4% ఉంది, ఇది ప్రపంచ జనాభాలో 17% మంది అవసరాలు  తీర్చాలి.

👉 జూన్ 2018 లో విడుదల చేసిన నీతి ఆయోగ్ నివేదిక ప్రకారం, భారతదేశం చరిత్రలో అత్యంత ఘోరమైన నీటి సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటోంది.

👉 భారతదేశంలో సుమారు 600 మిలియన్ల మంది లేదా సుమారు 45% జనాభా తీవ్రమైన నీటి ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నారు.

👉 2030 నాటికి జనాభాలో దాదాపు 40% మందికి తాగునీరు అందుబాటులో ఉండదని, నీటి సంక్షోభం కారణంగా 2050 నాటికి భారత జిడిపిలో 6% నష్టపోతుందని నివేదిక పేర్కొంది.

భారతదేశంలో నీటి సంక్షోభానికి కారణాలుఏమిటి ??

👉 అధిక భూ దోపిడీ కారణంగా దేశంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో భూగర్భజల పట్టిక ప్రతి సంవత్సరం క్షీణిస్తోందని కేంద్ర భూగర్భజల బోర్డు అంచనాలు చూపిస్తున్నాయి.

👉భూగర్భజలాలు నిరంతరాయంగా తగ్గుతూ ఉంటే, దేశ వ్యవసాయ మరియు తాగునీటి అవసరాలను తీర్చడం పెద్ద సవాలుగా మారుతుంది.

👉గ్రామీణ నీటి సరఫరాలో 85%, పట్టణ నీటి సరఫరాలో 45% మరియు నీటిపారుదల 64% పైగా ఇప్పుడు భూగర్భజలాలపై ఆధారపడ్డాయి.

👉ప్రస్తుతం వాడుకలో ఉన్న ప్రధాన మరియు మధ్యస్థ నీటిపారుదల ఆనకట్టల నీటి నిల్వ ప్రాంతంలో అవక్షేపాలు పేరుకుపోవడం వల్ల, మొత్తం నిల్వ సామర్థ్యం గణనీయంగా పడిపోయింది.

👉2020 లో కేంద్ర నీటి కమిషన్ విడుదల చేసిన ‘కాంపెడియం ఆఫ్ సిల్టింగ్ ఆఫ్ రిజర్వాయర్స్’ నివేదికలో దిని గురించి  స్పష్టంగా వివరించబడింది.

👉 వాతావరణ మార్పు వర్షపాతం స్థాయిలో పెద్ద మార్పులకు కారణమవుతోంది.

కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్యలు:

👉 “జల్ శక్తి అభియాన్: క్యాచ్ ది రైన్” ప్రచారం:

• ఈ ప్రచారం 2021 మార్చి 22 నుండి 2021 నవంబర్ 30 వరకు – ఇది దేశంలో వర్షాకాలం మరియు రుతుపవనాల కాలం.
• వాతావరణ పరిస్థితులకు అనువైన రెయిన్ వాటర్ హార్వెస్టింగ్ స్ట్రక్చర్స్ (ఆర్‌డబ్ల్యుహెచ్ఎస్) మరియు వర్షపునీటి నిల్వను నిర్ధారించడానికి సబ్‌సోయిల్ స్ట్రాటాను రూపొందించడానికి రాష్ట్రం మరియు అన్ని వాటాదారులను ప్రోత్సహించడానికి ఈ ప్రచారం ఉద్దేశించబడింది.
• నాలుగు / ఐదు నెలల రుతుపవనాల వర్షాలు దేశంలోని చాలా ప్రాంతాలకు మాత్రమే నీటి వనరు.

జల్ జీవన్ మిషన్ (జెజెఎం):

👉 2021-22 బడ్జెట్‌లో, సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యం- 6 ప్రకారం అన్ని చట్టబద్ధమైన పట్టణాల్లోని ఫంక్షనల్ ట్యాప్‌ల ద్వారా అన్ని గృహాలకు నీటి సరఫరా యొక్క సార్వత్రిక కవరేజీని అందించడానికి జల్ జీవన్ మిషన్ (అర్బన్) హౌసింగ్ అండ్ అర్బన్ అఫైర్స్ మంత్రిత్వ శాఖ క్రింద ప్రకటించబడింది.

👉 ఇది 2024 నాటికి ఫంక్షనల్ హౌస్‌హోల్డ్ ట్యాప్ కనెక్షన్లు (ఎఫ్‌హెచ్‌టిసి) ద్వారా ప్రతి గ్రామీణ కుటుంబానికి రోజుకు 55 లీటర్ల నీటిని సరఫరా చేయాలని గ్రహించి జీవల్ మిషన్ (గ్రామీణ) ని పూర్తి చేస్తుంది.

జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ:

• నీటి నిర్వహణకు సంబంధించిన పరస్పర సంబంధం ఉన్న విధులను ఏకీకృతం చేయడానికి భారత ప్రభుత్వం 2019 లో జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖను స్థాపించింది.
• నీటి సంరక్షణ మరియు నీటి భద్రత కోసం ప్రచారం జల్ శక్తి అభియాన్ ను మంత్రిత్వ శాఖ ప్రారంభించింది.

రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు తీసుకున్న చర్యలు:

• ఉత్తర ప్రదేశ్ - జఖ్ని గ్రామం (నీటి గ్రామం), బుందేల్‌ఖండ్
• పంజాబ్ - పాని బచావో పైస్ కమావో
• మధ్యప్రదేశ్ - కపిల్ ధారా యోజన
• గుజరాత్ - సుజలం సుఫలం యోజన
• తెలంగాణ - మిషన్ కాకతీయ కార్యక్రమం
• మహారాష్ట్ర - జాలియుక్ట్ శివార్ అభియాన్
• ఆంధ్రప్రదేశ్ - నీరు చెట్టు కార్యక్రమం
• రాజస్థాన్ - ముఖ్యాంత్ర జల్ స్వాలంబన్ అభియాన్ (ఎంజెఎస్ఎ)