వ్యవసాయం పార్ట్ -5

 మిల్లెట్స్

⭐ఉష్ణోగ్రత: 27-32°C మధ్య ఉంటుంది 

⭐వర్షపాతం: సుమారు 50-100 సెం.మీ. ఉండాలి 

⭐నేల రకం: నాసిరకం ఒండ్రు లేదా లోమీ నేలలో పెంచవచ్చు ఎందుకంటే అవి నేల లోపాలకు తక్కువ సున్నితంగా ఉంటాయి

⭐నైజర్ తర్వాత భారతదేశం అతిపెద్ద ఉత్పత్తిదారు .

⭐పశుగ్రాసామ్ కోసం  పంటలు  పండిస్తారు

⭐చాలా పోషకమైనది మరియు సరసమైనది, పోషకాహార భద్రతకు ముఖ్యమైనది కానీ తక్కువ వేతనంతో కూడిన ఫలితాలను ఇవ్వడానికి తక్కువ ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.

⭐మిల్లెట్లలో జావర్, బజారా, రాగి మొదలైనవి ఉన్నాయి.

జావర్ మహమ్మద్

⭐జావర్ - వరి మరియు గోధుమ తర్వాత 3వ ముఖ్యమైన పంట

⭐జోవర్ అధిక పోషక విలువలను కలిగి ఉంటుంది.

⭐జొన్నలను ఖరీఫ్ మరియు రబీ సీజన్లలో పండిస్తారు. దక్షిణాది రాష్ట్రాల్లో ఖరీఫ్‌, రబీ సీజన్లలో విత్తుతారు. కానీ ఉత్తర భారతదేశంలో ఇది ఖరీఫ్ పంట, ఇక్కడ దీనిని ఎక్కువగా పశుగ్రాసంగా పండిస్తారు

⭐వర్షాధార ప్రాంతాలలో డ్రై ల్యాండ్ వ్యవసాయానికి అనుకూలం.

⭐దాదాపు 30 సెం.మీ వర్షపాతం అవసరం - పొడి పరిస్థితి

⭐దేశంలోని మొత్తం పంట విస్తీర్ణంలో ముతక తృణధాన్యాలు 16.50 శాతం ఆక్రమించాయి . వీటిలో, జొన్నలు లేదా జొన్నలు మాత్రమే మొత్తం పంట విస్తీర్ణంలో 5.3 శాతంగా ఉన్నాయి.

⭐మధ్య మరియు దక్షిణ భారతదేశంలోని పాక్షిక శుష్క ప్రాంతాలలో ఇది ప్రధాన ఆహార పంట 

⭐దేశంలోని మొత్తం జొన్న ఉత్పత్తిలో సగానికి పైగా మహారాష్ట్ర ఒక్కటే ఉత్పత్తి చేస్తోంది.

⭐జొన్నల ఇతర ప్రముఖ ఉత్పత్తి రాష్ట్రాలు కర్ణాటక, మధ్యప్రదేశ్, ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు తెలంగాణ.

బజ్రా

⭐బజారా రెండవ అత్యంత ముఖ్యమైనది

⭐వార్షిక వర్షపాతం 40-50 సెంటీమీటర్ల ప్రాంతాల్లో పెరుగుతుంది.

⭐బజ్రా దేశంలోని వాయువ్య మరియు పశ్చిమ ప్రాంతాలలో వేడి మరియు పొడి వాతావరణ పరిస్థితుల్లో విత్తుతారు.

⭐ఈ ప్రాంతంలో తరచుగా వచ్చే ఎండాకాలం మరియు కరువును తట్టుకునే గట్టి పంట .

⭐ఇది ఒంటరిగా మరియు మిశ్రమ పంటలలో భాగంగా సాగు చేయబడుతుంది .

⭐ఈ ముతక తృణధాన్యం దేశంలోని మొత్తం పంట విస్తీర్ణంలో 5.2 శాతాన్ని ఆక్రమించింది.

⭐బజ్రా యొక్క ప్రముఖ నిర్మాతలు మహారాష్ట్ర, గుజరాత్, ఉత్తరప్రదేశ్, రాజస్థాన్ మరియు హర్యానా రాష్ట్రాలు .

⭐వర్షాధార పంట అయినందున, రాజస్థాన్‌లో ఈ పంట దిగుబడి స్థాయి తక్కువగా ఉంటుంది మరియు సంవత్సరానికి చాలా హెచ్చుతగ్గులకు గురవుతుంది .

⭐ఇటీవలి సంవత్సరాలలో హర్యానా మరియు గుజరాత్‌లలో కరువు నిరోధక రకాలను ప్రవేశపెట్టడం మరియు దాని కింద నీటిపారుదల విస్తరణ కారణంగా ఈ పంట దిగుబడి పెరిగింది .

మొక్కజొన్న

⭐మొక్కజొన్న ఖరీఫ్ వర్షాధారం

⭐మొక్కజొన్న అనేది పాక్షిక-శుష్క వాతావరణ పరిస్థితులలో మరియు నాసిరకం నేలల్లో పండించే ఆహారం మరియు మేత పంట .

⭐ఈ పంట మొత్తం విస్తీర్ణంలో 3.6 శాతం మాత్రమే ఆక్రమించింది.

⭐ప్రపంచంలో పంటల ఉత్పత్తిలో భారతదేశం ఆరవ స్థానంలో ఉంది.

⭐మొక్కజొన్న సాగు ఏ నిర్దిష్ట ప్రాంతంలోనూ కేంద్రీకరించబడలేదు . ఇది తూర్పు మరియు ఈశాన్య ప్రాంతాలు మినహా భారతదేశం అంతటా విత్తుతారు .

⭐మొక్కజొన్నలో ప్రధాన ఉత్పత్తిదారులు మధ్యప్రదేశ్, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ, కర్ణాటక, రాజస్థాన్ మరియు ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాలు.

⭐ఇతర ముతక తృణధాన్యాల కంటే మొక్కజొన్న దిగుబడి స్థాయి ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇది దక్షిణాది రాష్ట్రాలలో ఎక్కువగా ఉండి మధ్య భాగాల వైపు తగ్గుతుంది.