కరెన్సీ (CURRENCY) నోట్ల మీద ఫొటోలను ఎవరు ముద్రిస్తారు ?

పేపర్ మనీ

కరెన్సీ (CURRENCY)

⭐పేపర్ మనీ, నేడు మనకు తెలిసినట్లుగా, పద్దెనిమిదవ శతాబ్దం చివరిలో భారతదేశంలో ప్రవేశపెట్టబడింది.

⭐మొఘల్ సామ్రాజ్యం పతనం మరియు వలస శక్తుల ఆగమనం నేపథ్యంలో ఇది తీవ్రమైన రాజకీయ గందరగోళం మరియు అనిశ్చితి కాలం. మారిన అధికార నిర్మాణం, తిరుగుబాట్లు, యుద్ధాలు మరియు వలసవాద చొరబాట్లు స్వదేశీ బ్యాంకర్ల గ్రహణానికి దారితీశాయి, ఎందుకంటే భారతదేశంలో పెద్ద మొత్తంలో ఆర్థిక సహాయం వారి చేతుల నుండి ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహాన్ని పొందిన ఏజెన్సీ హౌస్‌లకు తరలించబడింది. అనేక ఏజెన్సీలు బ్యాంకులను స్థాపించాయి.

⭐బ్యాంక్ ఆఫ్ హిందూస్థాన్ (1770-1832), బెంగాల్‌లోని జనరల్ బ్యాంక్ మరియు వారెన్ హేస్టింగ్స్ చేత స్థాపించబడిన బహార్ (1773-75), బెంగాల్ బ్యాంక్ (1784-91) మొదలైన వాటిలో తొలి ఇష్యూలు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని నోట్లు మనుగడలో ఉన్నాయి .

⭐1861 నాటి పేపర్ కరెన్సీ చట్టం ప్రైవేట్ మరియు ప్రెసిడెన్సీ బ్యాంకుల యొక్క ఎండ్ నోట్ ఇష్యూలను తీసుకురావడానికి నోటు ఇష్యూ యొక్క గుత్తాధిపత్యాన్ని భారత ప్రభుత్వానికి అందించింది.

భారతదేశ వైస్రాయ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ కౌన్సిల్‌లో మొదటి ఫైనాన్స్ మెంబర్ అయిన సర్ జేమ్స్ విల్సన్ యొక్క మేధో ప్రేరణ మరియు వ్యక్తిగత చైతన్యానికి భారతదేశంలో పేపర్ కరెన్సీ చాలా రుణపడి ఉంది.

⭐సర్ జేమ్స్ అకాల మరణంతో, విల్సన్ యొక్క అసలు ప్రతిపాదనలను గణనీయంగా సవరించిన అతని వారసుడు శామ్యూల్ లైంగ్‌కు భారతదేశంలో ప్రభుత్వ పేపర్ మనీని జారీ చేసే పని అప్పగించబడింది.

⭐ఏప్రిల్ 1, 1935న రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా స్థాపించబడే వరకు భారత ప్రభుత్వం కరెన్సీ నోట్లను జారీ చేస్తూనే ఉంది.

⭐ఆగస్ట్, 1940లో ఒక రూపాయి నోటును యుద్ధ సమయ ప్రమాణంగా తిరిగి ప్రవేశపెట్టినప్పుడు, దానిని భారత ప్రభుత్వం హోదాతో జారీ చేసింది. ఒక నాణెం. భారత ప్రభుత్వం 1994 వరకు ఒక రూపాయి నోట్లను జారీ చేయడం కొనసాగించింది.

కరెన్సీ నోట్ల మీద ఫొటోలను ఎవరు ముద్రిస్తారు ?

⭐భారతదేశంలో కరెన్సీని రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా(ఆర్‌బీఐ) జారీ చేస్తుంది. అలాగే ముద్రిస్తుంది కూడా.

⭐ అయితే కరెన్సీ నోట్ల మీద ఎవరి బొమ్మలు ముద్రించాలనేది కేంద్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయిస్తుంది.

⭐ ఆర్‌బీఐ చట్టంలోని సెక్షన్ 25 ప్రకారం ఆర్‌బీఐ సెంట్రల్ బోర్డు చేసే సిఫారసుల మేరకు కేంద్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకుంటుంది.

⭐ కాబట్టి లక్ష్మీ దేవి, వినాయకుల బొమ్మలను ముద్రించాలా లేదా అనేది కేంద్రం ప్రభుత్వం నిర్ణయం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.

⭐భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత 1949లో తొలిసారి ఒక రూపాయి నోటును విడుదల చేశారు.

⭐ అంతకు ముందు బ్రిటిష్ ఇండియా కరెన్సీ మీద కింగ్ జార్జ్ ఫొటో ఉండేది. దాని స్థానంలో అశోకుని సార్‌నాథ్ స్థూపంలోని మూడు సింహాల బొమ్మను ముద్రించారు.

⭐1951 నుంచి కరెన్సీ నోటును ఎవరు జారీ చేశారు? దాని విలువ ఎంత? గ్యారంటీ క్లాజ్ వంటివి హిందీలో ముద్రించడం ప్రారంభించారు.

⭐ 1954లో రూ.1,000, రూ.5,000, రూ.10,000 నోట్లను ముద్రించారు.

⭐అశోక స్తూపం వాటర్ మార్క్‌గా ఉన్న రూ.10 నోట్లను 1967-92 మధ్య ముద్రించారు.

⭐రూ.20 నోటును 1972-75 మధ్య తీసుకొచ్చారు. రూ.50 నోటును 1975-81 మధ్య విడుదల చేశారు. రూ.100 నోటును 1967-79 మధ్య ముద్రించారు.

⭐1967-79 మధ్య ముద్రించిన నోట్ల మీద సైన్స్, టెక్నాలజీ, ప్రగతి, భారతీయ కళలకు సంబంధించిన చిత్రాలను ముద్రించారు.

⭐ 1970లో తొలిసారి 'సత్యమేవ జయతే' అనే నినాదం ఉన్న నోట్లను తీసుకొచ్చారు.

⭐మూడు సింహాల అశోక స్తూపం వాటర్‌మార్క్‌తో పాటు మహాత్మ గాంధీ ఫొటో ఉన్న రూ.500 నోటును 1987లో ముద్రించారు.

మహాత్మ గాంధీ సిరీస్

⭐ 1996లో మహాత్మా గాంధీ సిరీస్ నోట్లను విడుదల చేశారు.

⭐ఈ సరీస్‌లో మూడు సింహాలు ఉన్న అశోకుని స్తూపానికి బదులు మహాత్మా గాంధీ చిత్రాన్ని ముద్రించారు. గాంధీ ఫొటోనే వాటర్ మార్క్‌గా కూడా ఉంచారు.

⭐ నాడు రూ.5, రూ.10, రూ.20, రూ.50, రూ.100, రూ.500, రూ.1,000 నోట్లను తీసుకొచ్చారు.

⭐దొంగ నోట్లను అరికట్టడంలో భాగంగా కొత్త భద్రతాపరమైన ఫీచర్లతో 2005లో మహాత్మా గాంధీ కొత్త సిరీస్ నోట్లను తీసుకొచ్చారు.

⭐రూ.1,000 నోటును తొలిసారి 2000 సంవత్సరం అక్టోబరు 9న విడుదల చేశారు.

మంగళయాన్ ,ఎర్రకోట

⭐బీజేపీ నేతృత్వంలోని ఎన్‌డీఏ కేంద్రంలో అధికారంలోకి వచ్చిన తరువాత 2016లో రూ.500, రూ.1,000 నోట్లను రద్దు చేస్తున్నట్లు ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ప్రకటించారు.

⭐ఆ తరువాత రూ.2,000 నోటుతో పాటు కొత్త రూ.500 రూ.200, రూ.100, రూ.50, రూ.20, రూ.10 నోట్లను విడుదల చేశారు.

⭐గాంధీ బొమ్మతో పాటు భారత పార్లమెంటు, ఎర్రకోట, మంగళయాన్ వంటి చిత్రాలను వాటిపై ముద్రించారు.