నర్మదా నది(narmada river)

పశ్చిమం వైపు ప్రవహించే నదులు

⭐మన దేశంలో పశ్చిమం వైపు ప్రవహించి, అరేబియా సముద్రంలో కలిసే నదులు

1. నర్మదా నది
2. తపతి నది
3. సబర్మతి నది
4. మహి నది.

నర్మదా నది

⭐నర్మదా నది పశ్చిమం వైపు ప్రవహించే నదుల్లో అతి పెద్దది.

⭐నర్మదా నది వింధ్య, సాత్పురా పర్వతాల మధ్యలో ప్రవహిస్తోంది. నర్మదా నది విశీర్ణదరి గుండా ప్రవహిస్తుంది.

⭐ నర్మదా నదిని పగులు లోయ నది, మార్బుల్ రివర్ అని కూడా పిలుస్తారు.

⭐నర్మదా నది మధ్యప్రదేశ్లోని అమర్ కంటక్ పీఠభూమి వద్ద జన్మించి, సోన్ నదికి వ్యతిరేఖ దిశలో ప్రవహిస్తుంది.

⭐నర్మదా నది మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, గుజరాత్ రాష్ట్రాల గుండా సుమారు 1,312 కి.మీ. ప్రయాణించి చివరగా గుజరాత్లోని గల్ఫ్ ఆఫ్ కంభట్ లోని బ్రోచ్ లేదా బారుచ్ వద్ద అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తోంది.

⭐ నర్మదా నది పరివాహక ప్రాంతం 98,790 చ.కి.మీ.

⭐నర్మదా నది పరివాహక ప్రాంతం అత్యధికంగా మధ్యప్రదేశ్ లోనూ ఆ తర్వాత మహారాష్ట్ర, గుజరాత్ రాష్ట్రాల్లోనూ విస్తరించి ఉంది. నర్మదా నది అత్యధిక దూరం మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో ప్రవహిస్తుంది.

⭐ నర్మదా నదిపై అత్యధిక ప్రాజెక్టులు ఉన్నవి.

⭐నర్మదా నదిపై అనేక జలపాతాలు ఉన్నవి. అవి..,

కపిల ధర జలపాతం
ధువనాధార జలపాతం
సహస్ర ధార జలపాతం.
మాందార్ జలపాతం.
మార్బుల్ జలపాతం

⭐మధ్యప్రదేశ్లోని జబల్పూర్ వద్ద ఉన్న దువనాధార జలపాతం అత్యంత ప్రసిద్ధిగాంచింది. ఈ జలపాతాన్నిక్లాడ్ ఆఫ్ మిస్ట్ అంటారు.

⭐నర్మదా నది ఏర్పరిచే దీవి - ఆలియోటెట్,

⭐నర్మదా నది యొక్క ఉప నదులు.....

⭐ హిరన్, ఓర్ సంగ్, తావా, దూది, పరిపాన్, షార్, బార్నెర్, బంజర్, కుంది, షక్కర్, కోలర్ మొదలైనవి..

⭐ ఇటీవల నర్మదా నదికి సుమారు 101 ఉప నదులు ఉన్నట్లు గుర్తించారు.

తపతి నది

⭐ పశ్చిమం వైపు ప్రవహించే నదుల్లో తపతి నది 25 అతిపెద్ద నది.

⭐తపతి నది సాత్పురా, అజంతా కొండల మధ్య ప్రవహిస్తోంది.

⭐ తపతి నది మధ్యప్రదేశ్లోని బెతుల్ జిల్లాలోని ముల్లాయ్ వద్ద జన్మించి, నర్మదా నదికి సమాంతరంగా 724 కి.మీ.ల దూరం మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, గుజరాత్ రాష్ట్రాల గుండా ప్రవహిస్తోంది.

⭐తపతి నది అత్యధిక దూరం మహారాష్ట్రలో ప్రవహిస్తోంది.

⭐తపతి నదీ గుజరాత్లోని సూరత్ సమీపంలో గల్ఫ్ ఆఫ్ కంబట్ వద్ద అరేబియా సముద్రంలోని

కలుస్తుంది .

⭐తపతి నది పరివాహక ప్రాంతం - 63,145 చ కి .మీ.

⭐ తపతి నది పరివాహక ప్రాంతం అత్యధికంగా మహారాష్ట్రలోనూ, ఆ తర్వాత మధ్యప్రదేశ్, గుజరాత్ రాష్ట్రాల్లో ను విస్తరించి ఉంది.

⭐ నర్మద, తపతి నదులను కవలలు అంటారు.

⭐తపతి నది యొక్క ఉప నదులు: పూర్ణ, బేతుల్, పాట్కి, కాప్రా, గిర్నా, గంజాల్, పలేర్, బోరి మొదలైనవి..

సబర్మతి నది

⭐సబర్మతి నది రాజస్థాన్లోని ఆరావళి పర్వతాలోని మేవార్ అనే ప్రాంతంలో జన్మించి, దక్షిణంగా ప్రవహిస్తూ జయసముద్రం సరస్సును తాకుతూ ఉదయ్ పూర్ గుండా వెళుతూ, దక్షిణ గుజరాత్లోని గల్ఫ్ ఆఫ్ కంభట్ వద్ద అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తోంది.

⭐సబర్మతి నది పురాతన పేరు - గిరి కర్ణిక. సబర్మతి నదిని గుర్తించి పద్మ, గౌడపురాణంలో ప్రస్తావించారు.

⭐సబర్మతి నది పరివాహక ప్రాంతం రాజస్థాన్, గుజరాత్ లలో విస్తరించి ఉంది.

⭐సబర్మతి నది యొక్క ఉప నదులు: హరా, వాకల్, సీడీ, వేష్వా, హత్మతి మొదలైనవి.

⭐ మహి నది మధ్యప్రదేశ్లోని వింధ్య పర్వతాల్లో పశ్చిమ భాగంలో సర్దారప్పూరు దక్షిణాన జన్మించి, మధ్యప్రదేశ్లో ఉత్తర వాయువ్యాన ప్రవహిస్తోంది. అక్కడి నుంచి రాజస్థాన్లో ప్రవేశించి, నైరుతి వైపు తిరిగి గుజరాత్ లోని గల్ఫ్ఆఫ్ కంభట్ వద్ద అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తోంది.

⭐ మహి నది ఒడ్డున ఉన్న ముఖమైన నగరం వడో దర,

⭐ మహి నది పరివాహక ప్రాంతం మధ్యప్రదేశ్, రాజస్థాన్, గుజరాత్ రాష్ట్రాల్లో విస్తరించి ఉంది.

⭐ మహి నది యొక్క ఉప నదులు: సోమ్, అనాస్, పనమ్ మొదలైనవి.

పశ్చిమానికి ప్రవహించే ఇతర నదులు

1. శరావతి : ఇది కర్ణాటకలో ఉంది. దేశంలోనే అత్యంత ఎత్తయిన జలపాతం జోగ్ లేదా జెర్సొప్పా ఈ నదిపైనే ఉంది.
2. పంబియార్ : ఇది కేరళలో ఉంది. ఈ నది ఒడ్డునే శబరిమలై ఉంది.
3. పొన్నని : ఇది కేరళలో అతి పొడవైన నది.
4. పెరియార్ :ఇది కేరళలో ఉంది. అది శంకరాచార్యుల జన్మస్థలం కాలడి ఈ నది ఒడ్డున ఉంది.
5. ఇదుక్కి : ఇది కేరళలో ఉంది.
6. గోవా రాష్ట్రంలో పశ్చిమానికి ప్రవహించే నదులు: జువారి, మాండవి, రాచోల్
7. కర్ణాటకలో పశ్చిమానికి ప్రవహించే నదులు : నేత్రావతి, తాద్రి, కాళి, గంగవల్లి,