భారతదేశ నదీ వ్యవస్థ (River System in India)

భారతదేశ నదీ వ్యవస్థ(River System in India)

⭐నదీ వ్యవస్థ వల్ల వ్యవసాయంతో పాటు, పారిశ్రామిక, రవాణా రంగాల పరంగా భారతదేశం ఎంతో లబ్ధి పొందుతోంది. నదీ వ్యవస్థ ద్వారానే వ్యవసాయ రంగానికి అవసరమైన ఒండ్రు మట్టి నేలలు, డెల్టాలు సమకూరుతున్నాయి.

⭐దేశంలోని నదులను హిమాలయ, ద్వీపకల్ప నదులుగా విభజించవచ్చు. వీటితో పాటు అంతర్ భూభాగ నదులుకూడా భారతదేశంలో ఉన్నాయి.

⭐దేశంలోని 77 శాతం నదులు బంగాళాఖాతంలో, 23 శాతం నదులు అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తున్నాయి.

⭐ దేశంలోని మొత్తం నీటి పరిమాణంలో 90 శాతం నీరు బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంటే, 10 శాతం నీరు అరేబియా సముద్రంలో కలుస్తోంది.

⭐నదుల గురించి అధ్యయనం చేయు శాస్త్రం - పోటమాలజీ.

⭐ నీటి గురించి అధ్యయనం చేయు శాస్త్రం - హైడ్రాలజీ.

⭐ప్రపంచ నదుల దినోత్సవం - సెప్టెంబర్ 28 ,

⭐ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం - మార్చ్22.

⭐ఐక్యరాజ్య సమితి 2003 సం॥ను ప్రపంచ మంచి నీటి దినోత్సవంగా ప్రకటించినది.

⭐ జాతీయ నదుల పరిరక్షణ ప్రణాళికలో ప్రస్తుతం 38 నదులను చేర్చారు.

నదీ పరీవాహక ప్రాంతం

⭐భారతదేశంలోని నదీ పరీవాహక ప్రాంతం / నదుల పరిమాణం ఆధారంగా నదీ వ్యవస్థను మూడు భాగాలుగా విభజించారు. అవి..

1. ప్రధాన నదులు.
2. మధ్య తరహా నదులు,
3. చిన్న తరహా నదులు..

1. ప్రధాన నదులు

⭐సుమారు 20,000 చ.కి.మీ లేదా అంత కంటే ఎక్కువ జలగ్రహణ ప్రాంతాన్ని (Catchment area) కలిగి ఉన్న నదులను / 20,000 చ.కి.మీ లేదా అంత కంటే ఎక్కువ ఆయకట్టుకు నీరు అందించే నదులను ప్రధాన నదులు (Major rivers) అంటారు.

⭐ ఇటువంటి ప్రధాన నదులు మనదేశంలో 14 నదులు ఉన్నాయి.

⭐దేశంలో ఉన్న ఈ 14 పెద్ద నదులు మొత్తం రన్ఆఫ్ లో 85 శాతాన్ని ఆక్రమించినవి.

2. మధ్య తరహ నదులు

⭐ సుమారు 2,000 నుండి 20,000 చ.కి.మీ మధ్య జలగ్రహణ ప్రాంతం కలిగి ఉన్న నదులను / 2,000 నుండి 20,000 చ.కి.మీ. మధ్య ఆయకట్టుకు నీరు అందించే నదులను మధ్య తరహా నదులు అంటారు.

⭐ ఇటువంటి మధ్య తరహా నదులు మనదేశంలో 49 నదులు ఉన్నాయి.

⭐ దేశంలో ఉన్న ఈ 49 మధ్య తరహా సదులు మొత్తం రన్ ఆఫ్ లో 7 శాతాన్ని ఆక్రమించినవి.

3. చిన్న తరహా నదులు

⭐ 2,000 చ.కి.మీ కంటే తక్కువ జలగ్రహణ ప్రాంతాన్ని కలిగి ఉన్న నదులను / 2,000 చ.కి.మీ. కంటే తక్కువ ఆయకట్టుకు నీరు అందించే నదులను చిన్న నదులు అంటారు.

⭐ ఇటువంటి చిన్న నదులు దేశంలో దాదాపు 196 ఉన్నాయి.

⭐ దేశంలో ఉన్న ఈ 196 చిన్న నదులు మొత్తం రన్ ఆఫ్ లో 8 శాతాన్ని ఆక్రమించినవి. భారతదేశంలోని మొత్తం రన్ ఆఫ్ (Run of) లో 85 శాతం ప్రధాన నదులు, 7 శాతం మధ్య నదులు, 8 శాతంచిన్న నదులు ఉన్నాయి.