గంగలోకి డాల్ఫిన్లు (DOLPHIN)

డాల్ఫిన్లు గంగలోకి తిరిగి వస్తాయి

సందర్భం

⭐నమామి గంగే కార్యక్రమం ద్వారా సాధ్యమైన నది నీటి నాణ్యతను మెరుగుపరచడంతో డాల్ఫిన్లు గంగా నదికి తిరిగి రావడం ప్రారంభించాయి .

గంగా డాల్ఫిన్ గురించి

⭐గంగా నది వ్యవస్థ గంగా డాల్ఫిన్ (ప్లాటానిస్టా గాంగెటికా) తో సహా అనేక రకాల జలచరాలకు నిలయంగా ఉంది .

⭐ప్రపంచవ్యాప్తంగా కనిపించే ఐదు రకాల రివర్ డాల్ఫిన్‌లలో ఇది ఒకటి.

⭐ఇది ప్రధానంగా భారత ఉపఖండంలో, ముఖ్యంగా గంగా-బ్రహ్మపుత్ర-మేఘన మరియు కర్ణఫులి-సంగు నదీ వ్యవస్థలలో కనిపిస్తుంది.

⭐ఒక వయోజన డాల్ఫిన్ 70 కిలోల నుండి 90 కిలోల మధ్య బరువు ఉంటుంది.

⭐గంగా నది డాల్ఫిన్ యొక్క సంతానోత్పత్తి కాలం జనవరి నుండి జూన్ వరకు ఉంటుంది.

⭐ఇవి అనేక రకాల చేపలు, అకశేరుకాలు మొదలైన వాటిని తింటాయి.

⭐గంగా నది డాల్ఫిన్‌ను భారత ప్రభుత్వం 2009లో జాతీయ జలచర జంతువుగా గుర్తించింది.

పరిరక్షణ స్థితి

⭐సింధు మరియు గంగా నది డాల్ఫిన్‌లను ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ కన్జర్వేషన్ ఆఫ్ నేచర్ (IUCN) 'అంతరించిపోతున్న' జాతులుగా వర్గీకరించింది.

⭐గంగా డాల్ఫిన్ భారతీయ వన్యప్రాణి (రక్షణ) చట్టం 1972 ప్రకారం షెడ్యూల్ I జంతువు , మరియు అంతరించిపోతున్న జాతులలో అంతర్జాతీయ వాణిజ్యం (CITES) యొక్క అనుబంధం - I (అత్యంత ప్రమాదంలో ఉన్న)లో చేర్చబడింది.

⭐గంగా డాల్ఫిన్ కూడా కన్వెన్షన్ ఆన్ మైగ్రేటరీ జాతుల (CMS) అనుబంధం II క్రింద జాబితా చేయబడింది ( పరిరక్షణ మరియు నిర్వహణ అవసరమయ్యే లేదా అంతర్జాతీయ సహకారం నుండి గణనీయంగా ప్రయోజనం పొందే వలస జాతులు).

గంగానది డాల్ఫిన్‌లకు ముప్పు

⭐ఆనకట్టలు మరియు బ్యారేజీల నిర్మాణం మరియు పెరుగుతున్న కాలుష్యం నదులలో సాధారణంగా మరియు ముఖ్యంగా డాల్ఫిన్‌లలో జలచరాల జనాభా క్షీణతకు దారితీసింది.

⭐జలచరాలు నదీ పర్యావరణ వ్యవస్థల ఆరోగ్యానికి సూచిక.

⭐గంగా డాల్ఫిన్ ఆహార గొలుసులో ఎగువన ఉన్నందున, జాతులను మరియు దాని నివాసాలను రక్షించడం నిర్ధారిస్తుంది

డాల్ఫిన్‌లను సంరక్షించడానికి మరియు రక్షించడానికి తీసుకున్న చర్యలు

⭐ప్రాజెక్ట్ డాల్ఫిన్: ప్రధాన మంత్రి తన స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ ప్రసంగం 2020లో ప్రాజెక్ట్ డాల్ఫిన్‌ను ప్రారంభించాలనే ప్రభుత్వ ప్రణాళికను ప్రకటించారు. ఇది పులుల జనాభాను పెంచడంలో సహాయపడిన ప్రాజెక్ట్ టైగర్ తరహాలో ఉంటుంది.

⭐డాల్ఫిన్ అభయారణ్యం: విక్రమశిల గంగా డాల్ఫిన్ అభయారణ్యం బీహార్‌లో స్థాపించబడింది.

⭐పరిరక్షణ ప్రణాళిక: గంగా నది డాల్ఫిన్ 2010-2020 కోసం పరిరక్షణ కార్యాచరణ ప్రణాళిక, ఇది "గంగా డాల్ఫిన్‌లకు బెదిరింపులు మరియు నదీ ట్రాఫిక్, నీటిపారుదల కాలువలు మరియు డాల్ఫిన్‌ల జనాభాపై వేటాడే స్థావరం క్షీణతను గుర్తించింది".

⭐జాతీయ గంగా నది డాల్ఫిన్ దినోత్సవం: క్లీన్ గంగ కోసం జాతీయ మిషన్ అక్టోబర్ 5వ తేదీని జాతీయ గంగా నది డాల్ఫిన్ దినోత్సవంగా జరుపుకుంటుంది.

నమామి గంగే కార్యక్రమం గురించి

⭐నోడల్ మంత్రిత్వ శాఖ: జల శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ.

⭐ఇది సమీకృత పరిరక్షణ మిషన్, కాలుష్యాన్ని సమర్థవంతంగా తగ్గించడం మరియు జాతీయ నది గంగా పరిరక్షణ మరియు పునరుజ్జీవనం యొక్క జంట లక్ష్యాలను సాధించడానికి జూన్ 2014లో కేంద్ర ప్రభుత్వంచే 'ఫ్లాగ్‌షిప్ ప్రోగ్రామ్'గా ఆమోదించబడింది.

⭐నేషనల్ మిషన్ ఫర్ క్లీన్ గంగా (NMCG) మరియు దాని రాష్ట్ర సహచరులు-స్టేట్ ప్రోగ్రామ్ మేనేజ్‌మెంట్ గ్రూప్‌లచే అమలు చేయబడింది.