Poverty Estimate using National Family Health Survey

జాతీయ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వేను ఉపయోగించి పేదరికం

 

ఇప్పుడు ఎందుకు చదవాలి  ?

⭐2019-21కి సంబంధించి ఇటీవల విడుదలైన జాతీయ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వే (NFHS) డేటా సంపూర్ణ పేదరికం మరియు పోషకాహారం వంటి సంబంధిత నిర్ణాయకాలను తగ్గించడంలో పురోగతిని వివరంగా విశ్లేషించడానికి అనుమతిస్తుంది.

భారతదేశంలో పేదరికం అంచనా ఎలా చేశారు ?

ప్రణాళికా సంఘం నిపుణుల బృందం (1962): 

⭐ ఇది గ్రామీణ మరియు పట్టణ ప్రాంతాలకు సంవత్సరానికి తలసరి ఆదాయం  ₹20 మరియు ₹25 చొప్పున ఉండటాన్ని  ప్రామాణికంగా తీసుకొని  ప్రత్యేక దారిద్య్ర రేఖలను రూపొందించింది.

VM దండేకర్ మరియు N రాత్ (1971): 

⭐ వీరు  జాతీయ నమూనా సర్వే (NSS) డేటా ఆధారంగా మొదటి క్రమబద్ధమైన అంచనా వేశారు. గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాల్లో రోజుకు 2250 కేలరీలు అందించాలని వారు సూచించారు.

YK అలఘ్ కమిటీ (1979): 

⭐ ఇది పోషకాహార అవసరాలు మరియు సంబంధిత వినియోగ వ్యయం ఆధారంగా గ్రామీణ మరియు పట్టణ ప్రాంతాలకు దారిద్య్ర రేఖను నిర్మించింది.

లక్డావాలా కమిటీ (1993): 

⭐మునుపటిలా కేలరీల వినియోగం ఆధారంగా వినియోగ వ్యయాన్ని లెక్కించాలని సూచించింది. రాష్ట్ర నిర్దిష్ట దారిద్య్ర రేఖలను నిర్మించాలి. జాతీయ ఖాతాల గణాంకాల ఆధారంగా పేదరిక అంచనాల స్కేలింగ్‌ను నిలిపివేయాలని కోరింది.

టెండూల్కర్ కమిటీ (2009): 

⭐పేదరికం యొక్క ప్రస్తుత అధికారిక చర్యలు టెండూల్కర్ దారిద్ర్య రేఖపై ఆధారపడి ఉన్నాయి, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో రోజువారీ వ్యయం ₹27.2 మరియు పట్టణ ప్రాంతాల్లో ₹33.3 ఉండాలి . కానీ ఇది చాలా తక్కువగా ఉందని చాలా మంది విమర్శిస్తున్నారు.

పేదరికం

NFHS కింద పేదరికం ఎలా అంచనా వేయబడుతుంది?

బహుమితీయ పేదరిక సూచిక: 

⭐NFHS సర్వేలు బహుమితీయ(చాలా రకాల మీద ఆధార పడే అంశం) పేదరిక సూచిక యొక్క అంచనాలను అందించే బహుళజాతి ప్రయత్నంలో భాగం. 

⭐దీని గణన 10 విభిన్న సూచికల ప్రకారం పేదరికం యొక్క అంచనాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది: అవి

1.     పోషణ
2.     పిల్లల మరణాలు
3.     పాఠశాల విద్య సంవత్సరాలు
4.     పాఠశాల హాజరు
5.     వంట ఇంధనం
6.     పారిశుధ్యం
7.     త్రాగు నీరు
8.     విద్యుత్
9.     గృహ
10.     ఆస్తులు

NFHS యొక్క ఫలితాలు ఏమిటి ?

⭐ బహుమితీయ పేదరికం తగ్గింది : 2005-2011లో సంవత్సరానికి 4.8 శాతం వార్షిక సగటు రేటుతో మరియు 2011-2021లో సంవత్సరానికి 10.3 శాతం కంటే రెట్టింపు వేగంతో.

⭐తగ్గుతున్న శిశు మరణాలు: 2011 శిశు మరణాల డేటాతో కొన్ని సమస్యలు ఉన్నాయి, అయితే MPI సూచికలోని ప్రతి 10 భాగాలకు, 2011-2021లో క్షీణత రేటు 2005-2011 కంటే చాలా వేగంగా ఉంది.

⭐మొత్తం సూచికలలో సగటు క్షీణత: తొమ్మిది సూచికల సగటు క్షీణత 2005-2011లో సంవత్సరానికి 1.9 శాతం మరియు సంవత్సరానికి 16.6 శాతం, 2011-2021లో ఎనిమిది రెట్లు ఎక్కువ.

⭐ వినియోగ అసమానత తగ్గుదల: ప్రతి ఒక్క కుటుంబ సర్వే లేదా విశ్లేషణ 2011-2021 మధ్య కాలంలో వినియోగ అసమానత తగ్గినట్లు చూపుతోంది. ఇది 2011-2021లో అత్యంత సమగ్ర వృద్ధిని పైన కనుగొన్న దానికి అనుగుణంగా ఉంది.

 

సమ్మిళిత వృద్ధి మరియు తగ్గిన పేదరికం వెనుక ఉన్న ప్రయత్నాలు ఏమిటి?

⭐2011-2021 మధ్య కాలంలో వృద్ధి యొక్క సమ్మిళిత స్వభావం వెనుక ఉన్న ప్రధాన అంశం ఏమిటంటే గౌరవప్రదమైన జీవన ప్రమాణాన్ని సూచించే ప్రతి వ్యక్తిగత సూచికపై ప్రభుత్వ విధానాల దృష్టి. ఈ అంకితమైన ఆర్థిక పుష్ యొక్క ప్రత్యక్ష ప్రభావం ఏమిటంటే, గృహనిర్మాణం, వంట ఇంధనం, పారిశుధ్యం మొదలైన వాటి వంటి నెమ్మదిగా కదిలే వేరియబుల్స్ గణనీయమైన పెరుగుదలను సాధించాయి.

స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్:

⭐2014-2021లో ప్రభుత్వం చేపట్టిన స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ 110 మిలియన్లకు పైగా మరుగుదొడ్లను నిర్మించింది, కొన్నింటికి సులభంగా నీరు అందుబాటులో లేకున్నా, చాలా వరకు ఉన్నాయి.

సౌభాగ్య యోజన: 

⭐అదేవిధంగా, 2014 నాటికి దాదాపు మూడింట ఒక వంతు మంది భారతీయులు విద్యుత్తును కోల్పోయారు. అంకితమైన పుష్ (సౌభాగ్య యోజన) తర్వాత మాత్రమే భారతదేశం ప్రతి గ్రామం మరియు చివరికి గృహాలను విద్యుదీకరించగలిగింది. 

⭐2014 తర్వాత విద్యుత్ కొరత 28.2 శాతం తగ్గింది; 2005 మరియు 2011 మధ్య, క్షీణత రేటు సున్నాకి దగ్గరగా ఉంది.

జన్ ధన్ యోజన: 

⭐మరొక ఉదాహరణ జన్ ధన్ యోజన భారతదేశంలో ఆర్థిక చేరికను వాస్తవంగా చేసింది, ముఖ్యంగా మహిళలకు.

ఉజ్వల యోజన:

⭐ఆధునిక వంట ఇంధనం (ఉజ్వల యోజన ద్వారా) అందుబాటులోకి వచ్చినప్పుడు, కేవలం ఐదేళ్లలో లేమి దాదాపు 26 శాతం నుండి 14 శాతానికి తగ్గించబడింది. మునుపటి సగానికి (2005/6 నుండి 2015/16 వరకు) 10 సంవత్సరాలు పట్టింది.

ఆవాస్ యోజన: 

⭐అఫర్డబుల్ హౌసింగ్ స్కీమ్ (ఆవాస్ యోజన) 2011/12లో మూడు రెట్లు ఉన్న వారితో పోల్చితే ఇప్పుడు 14 శాతం కంటే తక్కువగా ఉంది.

జల్ జీవన్ మిషన్: 

⭐ఇటీవల, ప్రభుత్వం జల్ జీవన్ మిషన్ కింద పైప్‌డ్ వాటర్‌కు సార్వత్రిక ప్రాప్యతను నిర్ధారించే ప్రతిష్టాత్మక ప్రాజెక్ట్‌ను ప్రారంభించింది. గ్రామీణ పైపుల నీటి కవరేజీ 2019లో 17 శాతం కంటే కొంచెం తక్కువగా ఉంది, కానీ ఇప్పుడు అది 54 శాతానికి పైగా ఉంది మరియు 2024 నాటికి 100 శాతం లక్ష్యాన్ని చేరుకోకపోతే కనీసం చేరుకోవచ్చని అంచనా.

ముగింపు

⭐ భారతదేశంలో విపరీతమైన పేదరికం ఖచ్చితంగా తగ్గుముఖం పడుతోంది కానీ మహమ్మారి ప్రజలను మళ్లీ పేదరికంలోకి నెట్టింది. 

⭐మహమ్మారి ప్రజల సమ్మిళిత వృద్ధికి బ్రేక్ వేసింది. ప్రభుత్వం వీటిని గ్రహించి తదనుగుణంగా ప్రణాళిక రూపొందించాలి.

పిల్లల్లో రోగనిరోధక(immunity) శక్తిని పెంచే ఆహారం