WORLD TOILET DAY (ప్రపంచ మరుగుదొడ్డి దినోత్సవం)

వార్తలలో

డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ డ్రింకింగ్ వాటర్ అండ్ శానిటేషన్ (DDWS), జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ, స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ (గ్రామీన్) కింద 19 నవంబర్ 2022న ప్రపంచ మరుగుదొడ్ల దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని గ్రామీణ భారతదేశం అంతటా 'స్వచ్ఛతా రన్' నిర్వహించింది.
'ప్రపంచ మరుగుదొడ్డి దినోత్సవం' 2022 థీమ్ 'మేకింగ్ ది ఇన్విజిబుల్ విజిబుల్'
ప్రపంచ మరుగుదొడ్ల దినోత్సవం ప్రపంచ పారిశుద్ధ్య సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి చర్యలను హైలైట్ చేయడం.
కేంద్ర జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ రాష్ట్రాలు & కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలను గ్రామ పంచాయితీ (GP) స్థాయిలో "స్వచ్ఛతా రన్" నిర్వహించాలని మరియు స్థానిక నాయకులు, స్వచ్ఛాగ్రహీలు, ఆశా కార్యకర్తలు, వాలంటీర్లు, యువత, పాఠశాల పిల్లలు, స్థానిక జానపద కళాకారులు మొదలైన వారిని చేర్చుకోవాలని ఆదేశించింది.
- "రన్" ఫ్లాగ్ ఆఫ్ చేయడానికి స్థానికంగా ఎన్నికైన ప్రజాప్రతినిధులు/క్రీడాకారులు/ప్రముఖులు/స్థానిక ప్రభావశీలులను నిమగ్నం చేయాలని కూడా సూచించబడింది.
బహిరంగ మలవిసర్జనను నిర్మూలించడం మరియు ఘన వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణను మెరుగుపరచడం కోసం స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ యొక్క ప్రాముఖ్యతను మంత్రిత్వ శాఖ హైలైట్ చేసింది .

స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్

స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ (SBM) అనేది బహిరంగ మలవిసర్జనను తొలగించడానికి మరియు ఘన వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణను మెరుగుపరచడానికి 2014లో భారత ప్రభుత్వం ప్రారంభించిన దేశవ్యాప్త ప్రచారం.
ఇది 2009లో ప్రారంభించబడిన నిర్మల్ భారత్ అభియాన్ యొక్క పునర్నిర్మాణ సంస్కరణ.
స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ 1వ దశ అక్టోబర్ 2019 వరకు కొనసాగింది.
2వ దశ 2020–21 మరియు 2024–25 మధ్య అమలు చేయబడుతోంది.
మరుగుదొడ్ల నిర్మాణం ద్వారా మహాత్మా గాంధీ జయంతి 150వ వార్షికోత్సవం 2019 అక్టోబర్ 2 నాటికి "బహిరంగ మలవిసర్జన రహిత" (ODF) భారతదేశాన్ని సాధించాలనే లక్ష్యంతో ఈ మిషన్ ఉంది.
మిషన్ యొక్క మొదటి దశ యొక్క లక్ష్యాలు:
- మాన్యువల్ స్కావెంజింగ్ నిర్మూలన.
- పారిశుద్ధ్య పద్ధతులకు సంబంధించి అవగాహన కల్పించడం మరియు ప్రవర్తనలో మార్పు తీసుకురావడం.
- స్థానిక స్థాయిలో నిర్మాణ సామర్థ్యం.
మిషన్ యొక్క రెండవ దశ బహిరంగ మలవిసర్జన రహిత స్థితిని కొనసాగించడం మరియు ఘన మరియు ద్రవ వ్యర్థాల నిర్వహణను మెరుగుపరచడం, అలాగే పారిశుద్ధ్య కార్మికుల జీవితాలను మెరుగుపరిచేందుకు కృషి చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ఈ పథకం కింద, మరుగుదొడ్లు నిర్మించడం, వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ నిర్మాణాలు మరియు ప్రవర్తనలో మార్పు తీసుకురావడానికి అవగాహన ప్రచారాలకు ప్రభుత్వం రాయితీలను అందిస్తుంది.
ప్రచారానికి భారత ప్రభుత్వం మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిధులు సమకూరుస్తాయి.
మిషన్ రెండుగా విభజించబడింది: గ్రామీణ మరియు పట్టణ.
- గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో "SBM - గ్రామీణ్" జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా ఆర్థిక సహాయం మరియు పర్యవేక్షించబడుతుంది.
- పట్టణ ప్రాంతాల్లో "SBM - పట్టణ" గృహనిర్మాణ మరియు పట్టణ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ పర్యవేక్షిస్తుంది.

ప్రస్తుత స్థితి

మంత్రిత్వ శాఖలు నిర్వహిస్తున్న డ్యాష్‌బోర్డ్‌ల ప్రకారం, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 100 మిలియన్లకు పైగా వ్యక్తిగత గృహ స్థాయి మరుగుదొడ్లు మరియు పట్టణ ప్రాంతాల్లో 6 మిలియన్ల గృహ మరుగుదొడ్లు నిర్మించబడ్డాయి.
పట్టణ ప్రాంతాల్లో దాదాపు 6 మిలియన్ల కమ్యూనిటీ మరియు పబ్లిక్ టాయిలెట్లు కూడా నిర్మించబడ్డాయి.
దేశంలో దాదాపు 11 కోట్ల ఆన్‌లైన్ ఇంటిగ్రేటెడ్ మేనేజ్‌మెంట్ ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్స్ (IMIS) నిర్మించబడ్డాయి.
ఈ కార్యక్రమం కింద దాదాపు 2 లక్షల కమ్యూనిటీ శానిటరీ కాంప్లెక్స్‌లు (సిఎస్‌సి) నిర్మించబడ్డాయి.
దేశవ్యాప్తంగా 4,200 కంటే ఎక్కువ నగరాలు మరియు 600,000 కంటే ఎక్కువ గ్రామాలు తమను తాము బహిరంగ మలవిసర్జన రహితంగా (ODF) ప్రకటించుకున్నాయి.
పట్టణ ప్రాంతాల్లోని 87 వేలకు పైగా వార్డులు ఇప్పుడు 100% ఇంటింటికీ ఘన వ్యర్థాల సేకరణను కలిగి ఉన్నాయి మరియు దాదాపు 65 వేల పదాలు మూలం వద్ద వ్యర్థాలను 100% వేరు చేయడానికి సాధన చేస్తున్నాయి.
UNICEF ప్రకారం, టాయిలెట్ లేని వారి సంఖ్య 550 మిలియన్ల నుండి 50కి తగ్గించబడింది.
ప్రపంచ బ్యాంకు నివేదికల ప్రకారం 96% మంది భారతీయులు టాయిలెట్‌ను ఉపయోగిస్తున్నారు.

ముందుకు దారి

మరుగుదొడ్లు ప్రాణాలు కాపాడుతాయి! మరుగుదొడ్లు లేకుంటే ప్రాణాంతక వ్యాధులు వేగంగా వ్యాపిస్తున్నాయి. అసురక్షిత నీరు, పారిశుధ్యం మరియు పరిశుభ్రత సరిగా లేకపోవడం వల్ల కలిగే అతిసారం వల్ల ప్రతిరోజు 750 మంది ఐదేళ్లలోపు పిల్లలు మరణిస్తున్నారు.
మరుగుదొడ్లు లేని పాఠశాలల వల్ల బాలికలు చదువుకు దూరమవుతున్నారు . సరైన పారిశుద్ధ్య సౌకర్యాలు లేకుండా, చాలా మంది తమ పీరియడ్‌లో ఉన్నప్పుడు పాఠశాలను కోల్పోవలసి వస్తుంది.
మరుగుదొడ్లు గొప్ప పెట్టుబడి. WHO పరిశోధన ప్రకారం పారిశుధ్యం కోసం ఖర్చు చేసే ప్రతి డాలర్ US $5.50 తిరిగి వస్తుంది.
భారతదేశంలో, ఈ మిషన్ ప్రారంభించినప్పటి నుండి, లక్షలాది మంది పౌరులు, ముఖ్యంగా మహిళలు, పిల్లలు మరియు దివ్యాంగులు గౌరవంగా మరియు భద్రతతో కూడిన జీవితాన్ని గడుపుతున్నారు.